Salamanca

Zaterdag 8 december 2018:Gisteravond laat nog besloten vandaag verder te rijden naar Salamanca. De vorige keer dat we Salamanca bezochten regende het, nu wordt koud maar droog en zonnig weer voorspeld. Er was weinig verkeer op de weg, maar we hebben zeker 100 km in de mist gereden. Pas ver na Merida klaarde het opeens op. Bij aankomst in Salamanca scheen nog lekker de zon, maar na vieren koelde het heel snel af naar 6 graden. Gelukkig werkt onze verwarming goed. Ook hier staan meerdere Spanjaarden en een aantal Engelsen.

Zondag 9 december 2018: Vannacht lag de temperatuur tegen het vriespunt aan, de bladeren op de grond hadden een mooi wit laagje vanmorgen. Wij zijn met de fiets naar Salamanca centrum gegaan, een rit van ong. 6 km, best te doen in de zon en zonder wind. We zijn naar het centrum gegaan via een oude romaanse brug over de rivier de Tormes. De fietsen hebben we vlakbij de kathedraal geparkeerd. Er is een oude (12^e eeuw) en een nieuwe kathedraal (gebouwd tussen 1513 en 1733); de nieuwe kathedraal is tegen de oude aan gebouwd. Het geheel is een indrukwekkend groot gebouw, met veel torens, ornamenten en beelden als versiering. Het centrum van Salamanca is een grote verzameling prachtige oude gebouwen en oude kerken en kloosters en veel smalle straten en pleintjes. Niet alles kan bezocht worden en sommige gebouwen kunnen alleen op afspraak met een gids bezocht worden. Erg beroemd is het Plaza Mayor dat door de Unesco het meest luxueuze barokke plein van Spanje wordt genoemd.

Het is een erg mooi en druk bezocht plein met veel gezellige terrassen. Het plein is geheel ingesloten door prachtige gebouwen en toegankelijk via poorten. Al zwervend door de stad kwamen we terecht in een orthodox katholieke kerk. De zondagsdienst liep juist ten einde. De kerk was versierd met veel mooie iconen, het leek een sobere versie van de kerken in Bulgarije. Op zondag zijn in Spanje in alle kerken goed bezochte eucharistievieringen, op die manier kun je soms een kerk inzien die normaal gesloten is voor het publiek. Een van de vrij toegankelijke mooie gebouwen is “het huis met de schelpen”; de buitenkant is versierd met Sint Jacobs schelpen.Het huis heeft een erg mooie binnenplaats. Tegen twee-en raakten alle straten leeg en waren alle cafeetjes, terrasjes en restaurants helemaal vol voor een uitgebreide lunch van de Spanjaarden die duurt tot na 16.00. Salamanca was ons laatste doel voor een bezoek deze reis. Morgen beginnen we aan de laatste 1700 km naar huis. De weersvoorruitzichten zijn goed en hopelijk moeten alle gele hesjes weer gewoon aan het werk.

Vrijdag 14 november 2018:Vanuit Salamanca zijn we naar het net na de spaanse grens gelegen Urrugne gereden. De camping in Urrugne wordt buiten het zomerseizoen altijd goed bezocht door campers onderweg naar Noord of Zuid. In noord Spanje was het hier en daar erg mistig. In Urrugne zonnig, maar fris. Na nog een overnachting in een plaatsje in de buurt van Chambord zijn we gisteravond weer veilig thuis gekomen. We hebben geen enkel “geel hesje” gezien in Frankrijk. Het totaal aantal gereden kilometers van deze reis is ong. 9350 km.

Ceuta

Vrijdag 7 december 2018: Vanmorgen kraaide om 6 uur de haan, Bubbles viel gelijk van haar slaapmatje af. Het was licht mistig toen we om 7 uur de camping afreden op weg naar de grens met Ceuta. Een vroege start, maar je weet nooit hoe lang het oponthoud aan de grens duurt. Om half acht passeerden we honderden smokkelvrouwen die op de stoep in de rij stonden om de grens naar Spanje over te gaan. Er waren weinig voertuigen en we konden snel het grensterrein op door een poort die net ver genoeg openstond om erdoor te kunnen, en toen ging het snel: stempel in de paspoorten, volgende hokje uitreis stempel op het auto invoerbewijs., zig-zag om blokken naar de Spaanse douane. DeSspanjaard deed netjes de poort wat verder open zodat we er doorheen konden. Geen controle, we werden “weggewuifd”, toen zigzag naar de uitgangspoort, maar dat lukte echt niet zonder het omver rijden van de blokken, zo’n kleine bochtjes kan de camper gewoon niet maken; het leek wel een rijvaardigheidstest. Om kwart voor acht reden we in Ceuta, de snelste grenspassage ooit. De eerstvolgende ferry ging pas om 11.00. We hebben de camper dicht bij de haven langs de straat geparkeerd en hebben Ceuta maar bezocht. De supermarkten gaan open om 09.00, de overige winkels om 10.00, ook musea en andere gebouwen waren nog gesloten, maar gelukkig was een heel mooie kerk wel open. Een kerk gewijd aan O.L.Vrouw van Afrika, gebouwd in de 15^e eeuw en gerestaureerd in 2002. Die hebben we toen maar bezocht. De kerk bevat een prachtig altaarstuk en hele mooie zijaltaren. Daarna wat boodschappen gedaan bij de Lidl en naar de ferry gegaan, we waren de eerste in de rij. We moesten achterruit de ferry op, komt vaker voor, maar we moesten tussen een grote vrachtwagen en een balk aanschuiven, dat lukte met moeite, er werd net niks geraakt. Vervolgens kon de chauffeursdeur niet meer open en liep de camperdeur vast tegen de balk. Met veel moeite hebben we ons door de te smalle opening gewurmd. Je mag niet in een voertuig blijven tijdens de overtocht. Een hele grote vrachtwagen paste niet meer op de ferry en is er weer afgereden. Er stond geen wind en dus waren er amper golven, binnen een uur waren we in Algeciras. Daar weer met moeite de camper in, we konden niet wachten tot er ruimte was om in te stappen, want de vrachtwagen moest er als laatste af. In Algeciras was het bewolkt en heiig, maar naarmate we dichter bij Sevilla kwamen werd het zonniger. Onderweg ergens een club-sandwich gegeten, dat was zoveel eten dat we vanavond genoeg hadden aan wat soep. Er staan veel Spanjaarden op de camping. Veel Spanjaarden hebben een lang weekend, 6 december is een officiële feestdag(Dag van de Spaanse Grondwet), 8 december is een officiële (kerkelijke) feestdag. De meeste winkels en supermarkten zijn morgen dan ook gesloten.

Laatste dagen in Marokko

Dinsdag 4 december 2018: Na weer een rustige nacht zijn we vanmorgen via de autoweg naar Kenitra gereden, 300 km noordelijker. De omgeving onderweg is heel wat groener dan voorgaande jaren, waarschijnlijk door de vele regen van de afgelopen maanden. Er wordt hard gewerkt op de akkers, geploegd, gezaaid, geëgd met een egje achter een ezel en ergens zaaien 2 mannen kunstmest uit een korf. Een mooi gezicht, ze zaaien met synchrone bewegingen. Er lopen heel erg veel grote kuddes schapen, sommige met lammetjes. Er staan hier en daar nog plassen en de rivieren die we oversteken staan deze keer niet droog. Ten noorden van Settat wordt de middenberm kaal gehakt, alle struiken worden afgehakt, de resten opruimen hoeft niet, de omwonenden zijn blij met de takken en er lopen dus hier en daar mensen met takken naar de berm waar onder aan het talud de ezel wacht om de takken te vervoeren. Soms lopen of fietsen er mensen over de vluchtstrook, ook staan er mensen met tassen op vervoer te wachten. Ten noorden van Mohammedia staan er ook veel verkopers van iets langs de weg. In die buurt zien we voor het eerst dit jaar veel ooievaars op een veld zitten. Er vliegen in die buurt ook wat ooievaars in de lucht. Aangekomen in Kenitra zijn we per fiets even naar de wijk in de buurt gegaan waar altijd markt is. Het was druk in de straatjes en uiteindelijk wilden we via een grote straat terugfietsen, we vergisten ons in de straat en kwamen langs een automaterialenzaak, daar gestopt om te vragen of zij het onderdeel van onze koplamp dat doorgebrand is in voorraad hadden. Ze verwezen ons naar de overburen, maar dat was een heel ander soort zaak. Terug bij de fietsen verscheen een jonge man die vroeg wat we precies zochten. Hij sprak absoluut geen taal die we konden verstaan, maar met behulp van een foto van het onderdeel kwam er duidelijkheid. Hij liep persoonlijk met ons naar een winkeltje in een klein straatje (Rue 292) 500 meter verderop. Hij legde uit wat we zochten en onmiddellijk kwam het juiste onderdeel op de toonbank. 1,30 euro kostte het geheel. We hebben de jonge man heel hartelijk bedankt voor zijn hulp. Nadat hij zich ervan verzekerd had dat we de weg terug wisten te vinden is hij verdwenen.

Woensdag 5 december 2018: Toen we vanmorgen buiten keken was het mistig, heel erg mistig en vochtig. De douches in Kenitra maar eens geprobeerd, het water was prima warm, maar de doucheruimte was niet geventileerd en de houten vlonder in het douchebakje was dit jaar vast nog niet opgetild, maal alla, we zijn in Marokko en ik had warm douchewater. Het bleef mistig tot net voor Larache, toen lukte het de zon om de mist te verdrijven. Erg lastig rijden in de mist, zeker in Marokko, maar gelukkig reden we tolweg en dat helpt. Ook hier kun je duidelijk zien dat er de laatste maanden heel wat regen is gevallen, alles ziet groen en er bloeien overal bloemetjes. Alleen het stuwmeer dat we passeerden was nog lang niet vol. We zagen veel minder ooievaars onderweg dan vorig jaar, maar op een bepaalde vuilnisbelt zaten weer een heleboel ooievaars, in gezelschap van een paar ezeltjes en koereigers. Koereigers zie je trouwens erg veel in Noord Marokko, elk rund wordt wel vergezeld door een koereiger en ze zitten op elke akker die geploegd wordt. Net voor Tetouan stonden een paar vrouwen langs de weg, de auto voor ons bedacht blijkbaar opeens dat hij die dames wel een lift kon geven en ging pardoes op de rem staan, we konden maar net op tijd remmen en de vrachtwagen achter ons zag luid toeterend kans om net op tijd naar de linkerbaan te gaan. Pffff, liep dat even goed af. In Tetouan getankt en boodschappen gedaan bij de nieuwe Carrefour. Meestal heeft de Carrefour ook een alcohol afdeling, maar die zagen we niet. Bij het uitlopen aan een beveiliger gevraagd of ze ook alcohol hadden, de man sprak alleen Spaans, maar hij kreeg wel duidelijk gemaakt dat ook in Tetouan alcohol verkrijgbaar is in de Carrefour. Toch tijd voor een cursus Spaans, altijd handig, zeker daar we in Noord Marokko al meerdere keren geconfronteerd zijn met Marokkanen die alleen Arabisch en Spaans spreken. Aangekomen in Martil heeft Thieu eerst de koplamp die het niet meer deed gerepareerd met het onderdeel dat we gisteren in Kenitra hebben gekocht. De camperverlichting werkt nu weer naar behoren.

Donderdag 6 december: Doordat er rondom de camping in Martil veel hoogbouw staat, komt de zon pas laat tevoorschijn. We willen morgen oversteken naar Spanje, dus vandaag even schoonmaken en alle bagageruimten reorganiseren. Paspoorten en euro’s weer uit de kluis en de uitreisformulierenivullen. Daarna gekletst met onze buurvrouw, gisteren was ze niet erg spraakzaam, maar vandaag bleef ze kletsen. Het is een Poolse, met man en 5 jarig kind door de wereld reizend, ze zijn al 2 jaar onderweg en voorlopig niet van plan naar huis te gaan. De man werkt vanuit de camper en via internet. Schooldiploma’s vinden ze niet belangrijk voor hun zoon, hij leert wel lezen en rekenen onderweg. Het kind is volgens het stel niet geschikt om te leren in een schoolsysteem. De dame die ’s-Middags de receptie bemant brengt dan haar 5 jarig zoontje mee, die vermaakt zich dan op de camping. Een maand geleden was hij nog bang voor Bubbles en bleef hij ver uit de buurt van de hond, maar nu is die angst over en komt hij Bubbles regelmatig aaien. We zijn vanmiddag nog Naar Cabo Negro, het buurdorp gefietst, de beide dorpen worden van elkaar gescheiden door een rivier. Langs de rivier graasden een paar dromedarissen, in de rivier zagen we een reiger en enkele watervogels. We kwamen een wandelende jonge moeder met kind tegen die ons aansprak in het Nederlands. Ze woonde sinds een jaar in Marokko, durfde niet te fietsen vanwege het verkeer en vond Martil erg saai in de winter. Nou komen er ook in Marokko steeds meer fietsstroken, echter niet gescheiden van de rijbaan.

Marrakech

Vrijdag 30 november 2018: Vandaag een rustige dag. We zijn we nog naar een grote supermarkt 7 km verder gefietst want onze voedselvoorraad moest nodig aangevuld. Op de heenweg waren er ergens Marokkaanse vlaggen gespannen tussen lantaarnpalen en verzamelden zich wat mensen, toen we terugkwamen hingen alleen de vlaggen er nog.

Zaterdag 1 december: Met de locale buslijn naar Marrakech centrum gegaan. De bus stopt bij de camping en binnen een half uur stonden we op het Dejmaa el Fna plein. Kosten: 5 dirham p.p, kun je die 11 km niet voor lopen. Het was overal heel erg druk met toeristen, en op het plein was al veel activiteit. Veel “artiesten” die hun kunsten vertoonden, slangenbezweerders, aapjes aan een ketting, muzikanten en dames die henna tattoo’s willen zetten. Er is deze week ook een filmfestival met films die getoond worden op diverse locaties, o.a op een groot scherm bij het plein. We hebben een rondje over het plein gemaakt en door de souk. Na een drankje op een terras namen we de bus terug. De chauffeur leek bij instappen al erg verveeld en ongeïnteresseerd. Hij stopte dus ook niet bij de gevraagde halte. Nadat meerdere Marokkanen tegen de wand en deur hadden gebonkt, stopte hij wel bij de volgende halte.

Zondag 2 december 2018: Na het ontbijt zijn we naar de stad verhuisd, naar een parkeerplaats in het centrum van Marrakech dichtbij het centrale plein. Per fiets zijn we naar Menara Mall gegaan, het sjieke winkelcomplex van Marrakech. Tegenover de mall wachtten meerdere gezadelde dromedarissen op klanten. De enorme hal van de mall was versierd voor kerst. Het was er niet druk, de artikelen in de winkels zijn ws te duur voor de gemiddelde Marokkaan. Op een etage heeft men een vleugel ingericht als souk, compleet met okerkleurige muren en boogjes; het ziet er wel leuk uit, maar ook de hier verkochte prullen zijn te duur. Na op een terras bij de mall geluncht te hebben zijn we de stad ingegaan. Het was er weer erg druk, heel veel toeristen. Af en toe kwamen we toeristen tegen die verdwaald waren, die hebben we maar de weg gewezen naar het grote plein. Midden in de souk ligt de geheime tuin; “Le Jardin Secret”, die we wilden bezoeken. Het is een meer dan 400 jaar oud complex bestaande uit twee tuinen, een Islamitische tuin en een kleinere exotische tuin. Oorspronkelijk bestond het complex uit twee Riads met Paviljoenen. Er was ook een Hammam en ze hadden water via een ondergronds kanaal met water vanuit het atlasgebergte. De Riads waren eigendom van de rijken van Marrakech. Het geheel is prachtig gerestaureerd. De tuin is voor publiek open sinds 2016.

Toen vanavond na het eten terugliepen naar het plein kon je lopen over de hoofden en er was een enorme politiemacht op de been. Op het grote scherm werd een franse film vertoond en achter het scherm arriveerden blijkbaar celebrities. Er stond een heleboel pers te wachten. Op het plein probeerden artiesten weer omstanders te vermaken en alle restaurantjes draaiden op volle toeren. Hier en daar werden personen weggevoerd door de politie. In de grote winkelstraat werd eerdere jaren in de avond van alles te koop aangeboden, meestal waren de waren uitgestald op straat. Nu was er niets van verkoop te bespeuren, een enkeling probeerde wel wat te verkopen, maar er was niets uitgestald op straat. Wel stonden er overal karretjes die wat lekkers verkochten: snoep, versgebakken chips, popcorn in alle kleuren, maar ook versgeperste vruchtensappen. Tegen negenen werd het wat rustiger op het plein en in de straten, wel was er chaos op de wegen in het centrum en de bussen raakten overvuld door het grote aanbod van passagiers die weer naar huis wilden. Ook de parkeerplaats waar we overnachten begon leeg te geraken.

Maandag 3 december 2018: Prima geslapen vannacht, de parkeerplaats waar we staan ligt tussen een groot kerkhof, een park, de achterkant van een groot hotelcomplex en een paar bedrijfsloodsen, heel stil in de nacht dus. Heel de dag hebben 2 mannen gewerkt aan wollen tapijten die later werden opgehaald om te verkopen in de souks. Mooie witte wollen tapijten, ze werden geborsteld om alle losse wol eraf te halen, daarna hier en daar geschoren zodat het een gelijkmatig geheel werd, nou ja, geschoren niet echt, geknipt met een schaar. Vanmorgen zijn we per fiets om oude de medina gereden, de wegen langs de muur volgend. Dat was heel interessant. Langs de muren zijn geen toeristische activiteiten, maar werkplaatsen van de bewoners van de wijken en lokale marktjes. Er zijn diverse toegangspoorten(BAB … genaamd). We waren op weg naar een vlooienmarkt bij Bab el-Khmiss. Die hebben we gevonden, een heuse antieksouk. Liefhebbers van hele oude spullen kunnen er hun hart ophalen, er waren hele mooie degelijke oude lampen, meubels, klokken etc. Ze verkochten ook oude singer hand naaimachines en weegschalen. 100 meter verder was een permanente grote 2^e handsmarkt in de open lucht, met kleding, schoenen en alles wat je kunt verzinnen. Toen verder door de straatjes, soms is er zoveel brommer en fietsverkeer dat je bijna botst, veel fietsen van marokkanen hebben n.l geen werkende remmen e dat levert soms rare, maar ook komische situaties op. We kwamen weer bij een lokale markt terecht, deze keer overal stalletjes in de smalle straatjes met heel veel groenten en fruit. Af en toe moest google maps ons verder de weg wijzen en soms meldden mensen spontaan welke richting we beter konden nemen, want een brede weg kan zomaar opeens een erg smal straatje worden en dan lijken alle straatjes opeens op elkaar. Onderweg was er wel weer veel belangstelling voor onze fietsen, die wilden ze kopen want “die waren toch niet marokkaans” zei er een. Een late lunch in de camper en een wandeling door het aangrenzende park met Bubbles. Een koplamp van de camper is niet in orde, dat wordt dus alleen bij daglicht rijden want Thieu kreeg het ding niet gerepareerd, er is iets doorgebrand. Gelukkig doet het stadslicht het wel. In de stad(op het plein) en in de souks was het vandaag heel wat rustiger dan gisteren. We zijn gaan eten in een restaurant met zicht op het grote plein, waar op dat moment ook weer de openlucht restaurantjes openden.

Tizi 'n Test

Donderdag 29  november: Vanmorgen bij vertrek uit Taroudant een rondje langs de stadsmuur gereden; vroeger woonden daar heel veel ooievaars, maar sinds de restauratie van de muur zijn alle nesten verdwenen en daarmee ook de ooievaars. 15 jaar geleden reden wij van Taroudant naar Marrakech via een bergroute met een pas op 2100 meter, de Tizi ’n test. Toen was de weg slecht en nauwelijks een fiat uno breed. We hadden ergens gelezen dat de weg verbeterd was en vandaag stond die route op ons programma. De weg was mooi, nieuw en 2 baans tot een paar kilometer voor de pas. Toen werd het weer een hele slechte kronkelige, gekartelde 1 baans weg. Soms was het asfalt verdwenen. Passeren was sowieso onmogelijk, langzaam naast elkaar door schuiven op een wat breder stuk lukte nog net. Net voor de pas ligt een restaurant en heb je een enorm mooi uitzicht over de bergen en het dal richting zuiden. Er waren paragliders die vanaf de pas vertrokken, ze werden dan later in een lager gelegen dorp opgehaald of landden weer netjes op het plateau voor het restaurant. We ontmoetten een marokkaan die op de bus naar Marrakech wachtte. Hij was afkomstig uit Tata en had de afstand naar de pas lopend afgelegd in 3 weken(minder dan 300 km). Hij was antiquair en spoorde zo in dorpjes antieke spullen op die hij dan weer verkocht in de souk of in zijn winkeltje in Tata.  Na de lunch zijn we verder gereden naar Marrakech, de weg werd wel ietsje breder na de pas, maar de haarspeldbochten en sterke stijgingen en afdalingen bleven. Er was hier en daar ook schade aan de weg door vallend gesteente en door de regen van afgelopen najaar. Er rijdt weinig verkeer en de Marokkanen scheuren door de bochten, nemen bij voorkeur de binnenbocht, wat af en toe hachelijke situaties opleverde. Er liggen enkele dorpjes onderweg, sommige bestaan nog voornamelijk uit lemen huisjes, maar vaak staat er ook stenen nieuwbouw. De begroeiing is afwisselend en de vergezichten soms adembenemend. De weg na de pass voert door een rivierdal. We hadden gelezen dat er bij het dorpje Timnel een gerenoveerde moskee uit de 12^e eeuw staat die je kunt bezichtigen. De moskee staat vanaf de pas slecht aangegeven, dus we misten de afslag. Gekeerd en naar de moskee, die op een heuvel ligt gereden. Daar stond een lege stoel voor de deur en er zat op de parkeerplaats een jonge marokkaan bij zijn auto. Volgens de jonge man was de moskee nooit open om te bezichtigen. Hij was marokkaan en kende toch zijn land wel. We zeiden dat we op een overheidssite hadden gelezen dat de moskee wel te bezichtigen was en opeens door de bewaker van het pand op; hij was even gaan eten. Hij maakte de poort open zodat we binnen konden kijken. De moskee is maar gedeeltelijk echt oud, een gedeelte is gewoon echt helemaal nieuw. Er is over het grootste deel ook geen dak meer, maar de delen die echt oud zijn, zijn fraai bewerkt. Het geheel is ook best mooi met veel bogen. Helaas komen er bijna nooit bezoekers zei de bewaker; reden, te onbekend en te ver voor westerlingen. We vroegen wat zijn service kostte, hij wilde graag kleding voor volwassenen en kinderen, maar die hadden we niet, dus hebben we dirhams gegeven, hij was er blij mee. Net na Asni had een restaurant aan de rivier een creatief idee: er stonden in de droge rivierbedding overal verspreid tafeltjes en stoeltjes. Er waren paarden en kamelen om de bezoekers te plezieren, er stonden op wat gras ook tafeltjes onder rieten parasols. Helaas was er niemand om van te genieten. Uiteindelijk kwamen we na een, vooral voor Thieu intensieve, rit van 7 uur aan op een camping ten zuiden van Marrakech. Het was wel de allermooiste route die we ooit gereden hebben.

Taroudant

27 november 2018:Het was afgelopen nacht erg koud en vochtig, het water liep langs het voorraam. Toen de zon eenmaal doorkwam, tegen tienen was alles snel droog en werd het lekker warm. Om 11.00 stond de kapper voor de deur, hij heeft mij keurig netjes geknipt en deed en passant ook Thieu’s wenkbrouwen knippen. Daarna zijn we naar de markt gegaan. Vandaag richten al veel kooplui hun stalletje en eigenlijk begint de markt dan al. Het was nog best rustig dus, nu konden we op ons gemak alles bekijken, dat is op woensdag, de echte marktdag wel anders. Van de levende have waren er alleen kippen en kuikens. We hebben verse groenten gekocht en kregen daarbij een mandarijn en rode peper cadeau. Het waait een beetje vandaag en nu hebben we geen last van vliegen. Bijna elk levensmiddelen winkeltje verkoopt ook heel de dag vers brood, er staat vaak een oude koelkast met glazen deur buiten en op de roosters ligt het brood. Je neemt eruit wat je nodig hebt en rekent binnen af. De vrouwen hier zijn veelal in het zwart gekleed. Op de camping ligt in het toiletgebouw een laagje houtschilfers. Dat hadden ze gedaan toen het regende, om de vloer een beetje schoon te houden. Er zijn twee nederlandse fietsers aangekomen op de camping, zij zijn bezig aan een fietstocht vanaf Valencia in Spanje en willen eindigen in Guinee. Ze hebben nog een heel eind te gaan. Ze hadden al twee weken geen alcohol gezien en snakten naar een blikje bier, dat konden we begrijpen en hebben hun een blikje bier cadeau gedaan. In El Quatia hadden we Duitse buren die we weer zijn tegen gekomen in Icht en vandaag doken ze tegen zessen op op de camping in Tafraout. De camping heeft een smalle toegang met daarboven een boog, de duitse camper kon niet onder de boog door. Geen nood, dan ga je toch buiten de campingmuur staan, krijgt electra met een kabel over de muur en maakt gewoon gebruik van de campingfaciliteiten. Nadat de Duitsers zich geinstalleerd hadden zijn we samen in het dorp gaan eten, heel gezellig en blijkbaar vond de restauranthouder dat ook want we kregen koffie/thee met koekjes van de zaak. Daarna werd het alsnog laat bij een drankje in onze camper.

28 november 2018:Vanmorgen was het minder koud dan vorige nacht en helemaal niet vochtig. De campingdouche maar eens geprobeerd, vorig jaar was dat een avontuur doordat de geiser er nogal eens mee ophield, dit jaar hadden ze een nieuwe gijser en die werkte zoals het hoort. Toen we klaar waren voor vertrek was de campingbeheerder in geen velden of wegen te bekennen. Toen maar eerst afscheid genomen van de Duitsers en uiteindelijk dook de campingbeheerder op en konden we na afrekenen vertrekken. We zijn via Ighrem over een uitstekend geasfalteerde weg naar Taroudant gereden. Taroudant wordt ook wel klein Marrakech genoemd en het oude centrum is geheel ommuurd. Het was een tijdens enkele eerder heersende dynastie-en de hoofdstad. Er wordt veel groenten en fruit geteelt rond Taroudant. De route liep ook dit maal door de bergen. Door de anti-atlas met adembenemende vergezichten en contrasten, veel dalen en stijgen en haarspeldbochten. Zo rijdt je door een groene omgeving en na een volgende bocht is alles opeens kaal en stenig. Er liggen erg veel zwerfkeien en er liggen heel erg weinig dorpjes. De weg was prima geasfalteerd en je komt er bijna geen verkeer tegen. Soms kijk je vanuit de hoogte neer op een oase. Tot nu toe zagen we altijd mannen de akkertjes ploegen, maar ditmaal waren de vrouwen aan de beurt; ploegen met een kleine ploeg die aangetrokken wordt door een ezel. Na aankomst in Taroudant zijn we het stadje ingegaan, het was net na vieren en dan begint de stad te leven; de winkeltjes gaan weer open, een kleine kermis opent zijn attracties, de straatverkopers installeren zich en er komen heel erg veel mensen in beweging en naar het plein in het centrum, met auto’s, fietsen en ouderwetse brommertjes. Een echte chaos in de smalle straatjes. Op het plein in het centrum treden straatartiesten op. Toen ik van een muziekgroep een foto maakte kwam een van de muzikanten onmiddellijk een euro innen, ze zorgen niet voor niets voor vermaak. De terrassen waren goed gevuld, vooral met marokkaanse mannen, maar hier en daar ook enkele toeristen. We hebben nog de souk bezocht, ook erg druk best leuk om te zien en zijn daarna door het drukke verkeer zigzaggend teruggelopen naar de camperplaats net buiten de muur. Onderweg hebben we bij een “snack” een salade en frietjes laten inpakken om in de camper op te eten. De salade was een heerlijke gevarieerde, complete maaltijdsalade.

naar tafraoute

Zaterdag 24 november 2018: Het was heel erg vochtig vannacht en daar Marokko de wintertijd heeft afgeschaft is het om 8 uur in de morgen nog pikdonker. Om 09.00 bracht de campingboy ons brood. Na ontbijt en wat opruimwerkzaamheden zijn we vertrokken richting Icht. Onze Duitse buren wachtten op een taxi om naar de kamelenmarkt in Guelmim te gaan. De taxi zou om 9 uur komen, maar was er om 10 uur nog steeds niet. De weg naar Assa is een prima geasfalteerde weg. Een deel loopt door bergen waar niets groeit en niemand woont, Er zit een pas in, met hele mooie vergezichten naar beide kanten van de bergrug. Opvallend: de westelijke kant van de bergrug is veel groener dan de oostkant. Na de bergen volgt een vlak landschap waar niets groeit en niemand woont behalve 4 kamelen. Bij aankomst in Assa is een politiepost, maar we zagen niemand, dachten dat de post onbemand was en reden door, maar we werden letterlijk teruggefloten. De agent was uitermate vriendelijk en wilde de paspoorten zien. Kopie-en waren ook prima en daar maakte hij een foto van, dan hoefde hij niet zoveel te schrijven zei hij. Assa was erg rustig: een brede weg en weinig mensen op straat. Vervolgens verder naar Icht. Er groeit weinig en woont niemand; een groot deel bestaat uit steenwoestijn. We vonden een waterput langs de weg maar die stond droog. Ergens nauwelijks zichtbaar woonden nomaden in tenten met een kudde kamelen. En toen zomaar opeens langs de weg een tent, auto’s erbij. Heel veel etende mannen bij de tent, een nomadenfeestje? In foum el Hisn, een oasedorpje zat een groep mannen voor een theehuisje buiten op de stoep een bordspel te spelen, deze keer geen terras met tafeltjes. We arriveerden op de camping tegelijk met een stel zwitsers met een woestijnvoertuig, ze hebben alleen dat voertuig en geen woning meer. Er stond heel de middag een harde wind wat buiten zitten al snel onaangenaam maakte. We besloten in het restaurant te gaan eten en arriveerden daar tegelijk met de zwitsers en een duits stel. De ober vroeg of we allemaal apart wilden zitten of bij elkaar. Bij elkaar leek ons allemaal gezellig en zo werd het nog een heel gezellige avond. Er waren nog veel meer gasten, de huisjes waren blijkbaar ook goed bezet.

Zondag 25 november 2018:De Zwitsers zijn weer vertrokken en wij hebben wasdag en schoonmaakdag, moet ook af en toe gebeuren. De was kun je afgeven, en krijg je tegen de avond droog en gevouwen terug. De dame die de was verzorgt zingt heel de dag en maakt graag een praatje om haar frans te oefenen. Nou zijn wij niet het juiste adres , want ons frans is ook niet vlekkeloos, maar toch. Vanmorgen was het windstil, maar tegen drieën stak weer een harde wind op. In El Jadida probeerden we geld te krijgen bij een pinautomaat, maar de automaat ging op zwart toen er uitbetaald moest worden en hadden we nog niks. Vervolgens bij een andere automaat geld gepind. Bleek de bank die niet uitgekeerd had wel het bedrag van onze bankrekening te hebben afgeschreven. Bij onze bank geprotesteerd met aanreiking van alle gegevens die wij hadden over de mislukte transactie, en zie, gisteren kregen we van onze bank het geld van de mislukte transactie teruggestort uit “coulance”.

Maandag 26 november 2018:In 2011 hebben we de route Tafraoute-igmir(Aoukerda) -Icht(r107) per ongeluk gereden met een gewone auto. Het was een erg mooie route, maar er was geen verhardde weg, het was een piste met op zeker moment een steile afdaling met scherpe haarspeldbochten, gevolgd door 15 km rijden door een stenige rivierbedding. Nu hoorden we dat heel de route geasfalteerd is, een reden om de route nogmaals te rijden, maar dan in tegengestelde richting. We kwamen al snel door Agrd Tamanrt, een oasedorp waar weekmarkt was, een reden om te stoppen. De vrouwen in deze regio zijn altijd erg kleurig gekleed en er waren heel erg veel vrouwen die de markt bezochten; een mooi gezicht. Een man wilde ons door de oase gidsen en begeleiden, we raakten hem maar moeilijk kwijt, zelfs de mededeling dat we de oase helemaal niet wilden bezoeken mocht niet baten. We hebben wat groenten en een groentenrasp gekocht en hebben onze weg vervolgd. Vaak heeft men over een rivierbedding geen brug gebouwd, maar loopt de weg nog gewoon door de rivierbedding. Mocht er veel regen vallen, dan wordt het rijden enkele dagen onmogelijk op die waadplaatsen. Na het plaatsje met de markt volgden nog enkele dorpjes en daarna gaat de weg met veel haarspeldbochten steil omhoog en rijdt je kilometerslang over een heuvelachtig plateau. Er woont niemand, er groeit nagenoeg niets, maar het zicht op de omringende bergen en kloven is geweldig. Tijdens de afdaling richting Tafraout wordt de omgeving snel groener, groeit weer van alles en zijn dorpjes. Opeens stond er een soort Gazelle langs de weg, even maar daarna verdween het dier tussen de struiken.

Er wordt ook in de dorpjes veel nieuw gebouwd, sommigen lijken een beetje de weg kwijt, ze bouwen een groot huis met allerlei frutsels en torentjes, een soort kasteelachtige woning. De meesten bouwen gewoon een functioneel huis (geldkwestie denken we). Het laatste deel van de weg naar Tafraoute is erg smal en verdient hier en daar onderhoud. Aangekomen op de camping blijken we de enige gasten, na 5 minuten duikt er ook een beheerder op. Tot onze verbazing spreekt hij vloeiend nederlands. Hij heeft in nederland naar school gegaan en jarenlang gewerkt voor hij terugkeerde naar Marokko. Nu werkt hij in de winter op de camping. Al snel kwam er iemand vragen om alcohol. Helaas, daar beginnen we niet aan, een wat simpele jongen volgde, hij nam gelijk plaats in een stoel, maar we weten niet precies wat hij wilde, hij sprak voornamelijk arabisch. Toen Bubbles een kijkje kwam nemen was ie snel weg. De kapper volgde, hij mag mijn haren morgen komen knippen. We hebben nog een rondje gefietst door het dorp en verder genoten van de zon.

Tighmert

Donderdag 22 november 2018:Gisteravond kwam de camping eigenaar vertellen dat we de fietsen beter vastleggen aan de camper in plaats van tegen de buitenmuur zetten. Het was al eens gebeurd dat jeugd de fietsen gewoon over de muur tilden en ermee verdwenen. Vanmorgen het dorpje verkend, maar dat was snel klaar: een plein, enkele winkeltjes en restaurantjes. Een echte supermarkt is er niet. Er liggen een paar eenvoudige hotels. Er is een boulevard: mooi strak en zonder terrasjes. Er zijn geen toeristen van welk origine dan ook, alleen en enkele camper reiziger. Op het strand zit hier en daar een visser, zo te zien wordt er niet veel gevangen. Vanmiddag een eind langs het strand gewandeld op zoek naar schelpen en dat is gelukt, er lagen best leuke schelpen en wat zee-egels. Op de camping is inmiddels een Nederlands stel aangekomen dat we eerder in Martil ook al hebben ontmoet, zij trekken met een soort omgebouwde vrachtwagen door Marokko, rijden vooral pistes(ongeasfalteerde paden). Tegen vieren kwam er veel bewolking en verdween de zon. Er is weer regen voorspeld.

Vrijdag 23 november 2018:Het heeft vannacht even geregend, maar gelukkig was het vanmorgen droog. We zijn weer via Tan-Tan naar Guelmim gereden, Er lagen her en der nog plassen. Het grootste deel van de weg is best goed, maar hier en daar zitten enorme gaten in de weg en in de wegrand. De wegrand is vaak ook gekarteld terwijl de berm lager ligt. Het is dus zaak om de gaten te ontwijken, zeker als er water in staat want je weet nooit hoe diep het gat is. Ergens tussen Tan-Tan en Guelmim stond een zeer gehavend autootje met ingedeukt dak langs de weg. Er zat een man naast met een fles water en er stond een man bij. De auto had waarschijnlijk een buiteling gemaakt, maar zo te zien waren er geen gewonden. We hebben boodschappen gedaan bij een grote supermarkt in Guelmim en zijn naar een oase 20 km ten zuid-oosten van Guelmim gereden. Het kostte wat moeite de beoogde camping te vinden, de oase heeft maar een paar geasfalteerde wegen. De camping is klein maar mooi gelegen en eigendom van een Marokkaan die jarenlang in Duitsland heeft gewoond. Er horen kamers bij en een restaurant. Er staat een andere camper, een Duits/Shrilankees stel dat voor het eerst in Marokko is. Het is bijna onmogelijk om buiten te zitten vanwege de vliegen. Binnen korte tijd zat heel de camperwand en de camper vol vliegen. De dadels zijn rijp en dat geeft veel vliegen, maar hier zijn er wel heel erg veel. We hebben een wandeling gemaakt door de oase, smalle paden tussen ommuurde velden. De oude lemen huizen zijn allemaal verlaten en vervallen, daarvoor in de plaats zijn stenen huizen gekomen. Er is geen echte dorpskern te vinden, de huizen staan overal verspreid. Toen we terugkwamen op de camping vroeg de campingeigenaar of we mee gingen naar het dorpsfeest. Dat dorpsfeest zou beginnen om 17.00 en er zou ook eten zijn. We besloten mee te gaan, zo ook het Duitse stel. Het feest zou enkele honderden meters van de camping zijn. We kwamen aan op een groot zandveld en er waren al een heleboel mannen en kinderen. Van alle kanten kwamen mannen met tafeltjes en Tajines, per auto en te voet. Een half uur later was het gezelschap nog steeds niet compleet. Er was trouwens al iets vooraf gegaan aan deze feestmaaltijd: In de ochtend was er een koe geslacht en verdeeld onder alle families die 100 dirham hadden bijgedragen. Deze families brachten dus een mooie Tajine + tafel mee naar het feest. Tegen zessen werd iedereen verzocht met zijn groep/familie in een kring te gaan zitten, wij en het Duitse stel werden bij 5 Marokkaanse mannen geplaatst, Daarna begon het uitdelen van de tafels met de Tajines. Blijkbaar zaten wij aan een tafel die behoorde aan 3 families, er waren 3 tajines met brood. Bestek was er uiteraard niet, je vist eten uit de tajine met een stuk brood. De 3 tajines waren ook op 3 verschillende manieren klaargemaakt. Het smaakte prima en een half uur later was het feest over en werden de resten verdeeld onder de (arme)mensen die niet hadden kunnen meedoen met het eetfeest. Zo werd er geen eten weggegooid en hadden die mensen ook eten was de nobele verklaring. Na afloop, en voor het donker had iedereen zijn eigendommen weer meegenomen naar huis en kregen we op de camping thee aangeboden in een berbertent. Er is nog even bij de zoete thee gekletst en toen zijn we maar vliegen gaan meppen. Deze avond was een heel leuke ervaring.